ChatGPT is ineens niet meer weg te denken uit ons leven. En dat terwijl we het nog maar een jaar geleden nauwelijks gebruikten.

Zelfs ik ben inmiddels overstag en gebruik ChatGPT nu meerdere keren per week, maar nog steeds niet van harte. Want ik ben me heel bewust van de gevolgen die het gebruik ervan kan hebben. Dan heb ik het niet eens over de gevolgen voor het milieu, maar over de gevolgen voor mezelf. Over mijn brein, mijn kennis en mijn kunde.

Ik ben eens gaan uitzoeken wat het gebruik van ChatGPT op de langere termijn eigenlijk met je doet. En het antwoord daarop… is best heftig.

Luister de aflevering van deze post hier:

De kwaliteit van het internet is lager dan ooit

Sinds de opkomst van AI voel ik een duidelijke daling in de kwaliteit van het internet in het algemeen.
Video’s zijn minder boeiend, teksten vlakker, reels lijken allemaal op elkaar… De meeste content voelt als copy-paste. Ik heb het idee dat ik voel dat steeds meer content niet door mensen is gemaakt.

Natuurlijk is die verschuiving al langer gaande. Er wordt meer content gemaakt dan ooit en die content heeft vaker dan ooit een zakelijke, omzetgerichte insteek. Vroeger creëerden mensen vanuit creativiteit en de behoefte om iets te delen (denk nog even aan de hoogtijdagen van Tumblr). Nu wordt content vooral gedeeld omdat iemand er geld mee wil verdienen. En dat verschil… Dat voel je.

En nu is daar ChatGPT bij gekomen. Wat dat effect nog eens versterkt.

Ondernemers omarmen Chat GPT, maar is dat wel zo’n goed idee?

Ondernemers zien natuurlijk vooral kansen. Grote kans dat jouw tijdlijn inmiddels volstaat met masterclasses en workshops over hoe je AI moet gebruiken voor je business. En ook ik ben daarin niet heilig — ik zie inmiddels óók echt wel dat ChatGPT een aanvulling kan zijn.

Ik gebruik het nu vaker dan ik eigenlijk van plan was. Vooral als sparringpartner: ik leg ideeën voor en gebruik het om ze sterker of concreter te maken.

Maar AI kan natuurlijk veel meer.

Ik zou alle data van mijn coachees erin kunnen gooien en ChatGPT vragen om complete coachings-sessies te doen. En dat gebeurt dus ook al echt! Ik heb dit zelf al meegemaakt bij producten of programma’s die ik zelf heb gevolgd.

Als fotograaf kun je ook al je mails, website-teksten en Instagram captions laten schrijven door Chat GPT. Lekker makkelijk.

En je zou kunnen denken: waarom ook niet?

Als het goede kwaliteit oplevert en de klant er blij mee is, waarom zou ik het mezelf dan moeilijk maken?

En precies dát vroeg ik me af.

Want mijn gevoel zegt keihard: nee.

Het voelt niet oké om klanten een ‘coach’ of ‘ervaring’ aan te bieden die in werkelijkheid door een computer wordt uitgevoerd, zeker als ze daar veel geld voor betalen.

Of om geen moeite te doen om een persoonlijke connectie met je fotoshoot klanten op te bouwen, maar wél in je marketing zeggen dat je mensen op hun gemak stelt… Dat wringt voor mij.

Maar dat is mijn gevoel. Vanuit het perspectief van de klant.

De echte vraag is:

Is het als coach, fotograaf of ondernemer eigenlijk wel slim om zo afhankelijk te worden van ChatGPT? Of zitten er op de lange termijn toch meer nadelen aan dan we nu denken?

Wat doet ChatGPT met je brein?

Onderzoek naar langdurig gebruik van ChatGPT is nog schaars. Logisch, want het bestaat nog maar net. Maar er is wel al een studie verschenen van het MIT Media Lab: een groot onderzoeksinstituut in Massachusetts.

In die studie werden jongeren (19-39 jaar) verdeeld in drie groepen. Ze moesten allemaal een tekst analyseren en daar een essay over schrijven:

• Groep 1 mocht geen hulpmiddelen gebruiken
• Groep 2 mocht Google gebruiken
• Groep 3 mocht ChatGPT gebruiken

Tijdens het schrijven werd hun breinactiviteit gemeten.

De resultaten?

Groep 3 (ChatGPT-gebruikers) had duidelijk de laagste breinactiviteit én presteerde slechter op taalgebied.

Met elk essay dat ze moesten schrijven, werden ze luier. Uiteindelijk lieten ze ChatGPT het werk gewoon helemaal doen en kopieerden ze de essays die daaruit kwamen woord voor woord. De essays waren allemaal op elkaar gaan lijken, zonder originele inzichten. De docenten noemden het zelfs ‘zielloos’.

Precies dat gevoel heb ik zelf ook vaak bij teksten die ik online lees. Er is op het eerste oog niets mis mee, maar het mist iets… Iets wat je best ‘ziel’ zou kunnen noemen.

Groep 1, die alles zelf moest doen, liet de hoogste hersenactiviteit zien. Vooral in het deel dat gaat over creativiteit, leren en het verwerken van nieuwe informatie.

Ook groep 2, die Google mocht gebruiken, scoorde nog steeds hoog op breinactiviteit en betrokkenheid.

Het interessantste deel kwam aan het eind van het onderzoek:

Iedere groep moest hun eerste essay herschrijven. De groep die dat essay zelf had geschreven mocht nu wél ChatGPT gebruiken.

En wat bleek?

Hun hersenactiviteit bleef hoog, en de essays werden zelfs beter.

Maar de groep die het eerste essay met ChatGPT had geschreven, wist amper nog waar dat hele eerste essay over ging. Ze moesten het nu zelf herschrijven en kwamen nauwelijks vooruit.

De voorlopige voorzichte conclusie van de onderzoekers:

Langdurig gebruik van ChatGPT maakt je dommer.

Wat zorgt ervoor dat er ‘Chat GPT-brainrot’ ontstaat?

Je brein is heel plastisch. Dat betekent dat je brein zichzelf relatief snel kan aanpassen als dat over langdurige periode nodig of nuttig blijkt. En in het geval van veel Chat GPT gebruiken train je je brein (onbedoeld) om wat aanpassingen door te voeren:

• Je traint je brein om niks meer te onthouden. ChatGPT weet het toch wel! Dus de nood om kennis op te slaan verdwijnt.
• Je wordt minder nieuwsgierig. Je hoeft niks meer zelf uit te zoeken, want Chat GPT heeft altijd wel het antwoord.
• Je verliest je creativiteit en oplossingsvermogen. ChatGPT lost het wel op, je hoeft zelf niet meer na te denken. Dus die skills kunnen ook op een lager pitje.
• Je tolerantie voor frustratie daalt. Je hebt geen geduld meer nodig, want je hebt immers altijd een instant antwoord of oplossing. Je leert niet meer om gewoon ‘te zijn’ met een onprettig of onvoltooid gevoel.
• Je vertrouwt steeds minder op je eigen mening. Want als je altijd jouw mening naast die van een ‘alwetende chat-robot’ kan leggen, wat doet jouw mening er dan nog toe?

Het stomme:

Al deze punten herken ik al een beetje. Zelfs nu ik Chat GPT nog weinig gebruik.

Het is zó verleidelijk om, als een coachee met een lastige situatie komt, ChatGPT om hulp te vragen.

Maar als ik dat 20 keer zou doen en dan de 21e keer dat probleem tijdens een live sessie heb… Dan weet ik het ineens niet meer en heb ik een probleem. Omdat ik mijn brein niet heb gebruikt al die eerdere keren, maar gewoon Chat GPT heb gevraagd.

Ik zag laatst een video van een meisje dat niet kon koken toen ChatGPT een dag offline was. Geen idee wat ze moest doen. Niet eens op het idee gekomen om Google te gebruiken, of gewoon een kookboek open te slaan. En dat klinkt misschien extreem, maar er zijn er zó veel die op die manier afhankelijk zijn geworden. Vooral jongeren.

Er is zelfs een naam voor: ChatGPT-brainrot. Oxford heeft het uitgeroepen tot woord van het jaar.

Wat doet Chat GPT gebruiken met je bedrijf?

Heel kort gezegd: je wordt er afhankelijk van.

En die afhankelijkheid sluipt er sneller in dan je denkt. Je creativiteit loopt terug, je leert niet meer bij, je gaat zelfs op sommige vlakken (vindingrijkheid, kennis opslaan, nieuwe inzichten opdoen) achteruit.

Dat zie je ook terug in je werk: teksten worden vlakker, je toon vervaagt en jouw eigen persoonlijkheid verdwijnt steeds meer naar de achtergrond.

Bovendien is er het privacygedeelte. Alles wat je invoert in ChatGPT wordt opgeslagen en kan (volgens hun eigen voorwaarden) worden ingezien voor kwaliteitscontrole.

Daarnaast is Chat GPT gewoon niet altijd accuraat,zeker als het gaat om wetgeving of regels. Er zijn inmiddels in Amerika zelfs al juristen ontslagen omdat ze AI-teksten zonder controle gebruikten.

De opbouw van AI-teksten is herkenbaar:

• Een bold statement
• Uitleg waarin 3 zaken opgesomd worden of tegen elkaar worden afgewogen
• Emoji-lijstje met bulletpoints
• Nog wat uitleg
• Conclusie

Mensen scannen content, lezen zelden alles. En als ze wéér zo’n standaardtekst voorbij zien komen omdat ze de opbouw herkennen, haken ze al direct af.

Het haalt álle persoonlijkheid uit je tekst. Terwijl persoonlijkheid juist nu, met alle AI, belangrijker is dan ooit.

Maar goed, ik ben hier niet om te vertellen wat jij ‘moet’ doen. Zoals altijd geef ik je graag meer kennis en inzichten, zodat jij je eigen keuzes kunt maken.

Hoe ik met Chat GPT omga

Ik probeer mezelf te trainen om te blijven zitten met frustratie.
Als ik iets niet weet of ik kom ergens niet uit, dan laat ik het even liggen. Of ik gebruik google. Of ik denk een paar dagen na.

Pas daarna gebruik ik eventueel ChatGPT. Ik wil mijn brein blijven trainen om zélf op ideeën te komen want dat kon ik vroeger ook, vóór AI.

Ik gebruik het zoals groep 1 in het onderzoek: eerst zelf nadenken, daarna soms verfijnen met AI.

Dat kost discipline, want het is zó verleidelijk om alles meteen in te typen. Maar ik weet wat het me op lange termijn kost.

Ik gebruik ChatGPT vooral voor eenvoudige, hersenloze taken: vertalen, CSS code opschonen, informatie structureren.

Heel soms laat ik ChatGPT wel teksten voor me herschrijven, maar dan in het Engels. Zodat ik het daarna nog zelf moet vertalen en dus m’n eigen toon erin houd. Zo blijft het toch nog mijn stem en kan ik iets nooit klakkeloos kopiëren of plakken.

Dus, wat ga jij doen met Chat GPT?

Voel je niet gek of ouderwets als je (nog) geen gebruik wilt maken van ChatGPT. Laat je niet overhalen door ondernemers die roepen dat je ‘achterloopt’ als je het niet doet.

We hebben jarenlang zonder AI gewerkt, en ik geloof dat het een veel sterker fundament is om een bedrijf te bouwen dat óók zonder ChatGPT nog steeds stevig staat.

Een bedrijf dat bij jou past, waar jij energie van krijgt en waarin je blijft groeien als mens.