Het is iets wat we allemaal doen, ondanks dat we ons telkens voornemen om ermee te stoppen: jezelf vergelijken met anderen. En elke keer laat het je achter met een negatief gevoel over jezelf, je werk en soms zelfs over je toekomst als fotograaf.

Herkenbaar?

In deze blog duiken we in waarom we vergelijken, waarom het nergens op slaat en, belangrijker nog, hoe je ermee kunt stoppen.

Luister de podcast aflevering van deze blog hier:

Mijn persoonlijke struggle

Vergelijken is een valkuil waarin ik ook vaak ben gevallen. Laatst besprak ik mijn goede voornemens met een collega. Ik vertelde hem dat ik het afgelopen jaar mijn werkplezier prioriteit had gegeven boven maximale groei of winst. Dat had me gelukkiger gemaakt dan ooit. Zijn reactie?

“Leuk he, dat als je loslaat wat anderen doen, je meer plezier ervaart.”

Dat raakte me, want ik realiseerde me dat ík dat helemaal nog niet had gedaan. Ik had mezelf juist heel veel vergelijken met anderen dat jaar, en dat zorgde voor:

• Een constante angst om niet uniek genoeg te zijn.
• De druk om altijd opvallend te blijven in een markt die razendsnel verandert.

Deze gevoelens herken ik ook bij veel fotografen die ik coach. Ze worstelen met:

• Concurrentie in hun regio.
• Fotografen met een vergelijkbare stijl.
• Het idee dat anderen beter zijn.

Dit leidt vaak tot onzekerheid en een verlammende angst om stappen te zetten in hun bedrijf. En dat is super zonde!

Waarom vergelijken menselijk is

Vergelijken is een natuurlijk proces. We doen het al eeuwen lang, dus het is niets geks!

Ons brein doet dit om twee redenen:

1 – Om onzekerheden te verminderen

Door onszelf te meten aan anderen proberen we meer grip te krijgen op onze eigen situatie. Waar staan wij eigenlijk? Wat moet er anders of beter om bij de groep te blijven horen?

2 – Om onze eigen identiteit vorm te geven

Om er achter te komen wie jij nou eigenlijk bent als mens, heb je meerdere mensen nodig als referentiekader. Als enige mens op aarde zou je geen idee hebben of bepaalde eigenschappen nou iets over jouw identiteit zeggen of niet. Je moet jezelf kunnen vergelijken met anderen om een beeld te vormen van wie je bent.

Vergelijken doe je alleen met specifieke personen

Interessant genoeg blijkt uit onderzoek dat hoe groter de verschillen tussen jou en iemand anders zijn, hoe minder snel je je met die persoon vergelijkt. Jezelf vergelijken met Taylor Swift doe je waarschijnlijk niet zo snel. Want ja, totaal ander leven, dat ligt niet binnen jouw handbereik.

Je vergelijkt jezelf liever met iemand die veel op jou lijkt! Iemand die jij zou kunnen zijn of worden. Dat maakt Instagram zo’n grote trigger. Het zit vol met ‘gewone’ mensen die op jou lijken, maar dan net wat beter, leuker, mooier en succesvoller.

Maar wat je ziet, is vaak niet de realiteit. Je ziet slechts een zorgvuldig geselecteerde, perfecte versie van iemand anders. Ze hebben hun allerbeste foto’s gekozen om te laten zien.

En die vergelijk je met jouw volledige realiteit, inclusief al je worstelingen. Het is dus een oneerlijke vergelijking.

Het probleem met vergelijken

Wanneer je jezelf vergelijkt met anderen, gebruik je een “selectieve blinde vlek”. Je focust alleen op wat jij mist en ziet alleen mensen die dat juist wél lijken te hebben. Dit versterkt je onzekerheid.

Bijvoorbeeld:

• Je voelt je onzeker over de spontaniteit in je foto’s. Plotseling zie je alleen maar fotografen die hierin uitblinken.
• Je ziet je eigen worstelingen, maar vergeet dat anderen dezelfde uitdagingen hebben gehad (of nog steeds hebben).

Zelfs als je uiteindelijk net zo goed bent als die ander, zal je brein al een nieuw rolmodel hebben gevonden om jezelf mee te vergelijken. Het is een eindeloze race die je nooit kunt winnen.

Hoe stop je met vergelijken?

De kern van het probleem is niet het vergelijken zelf, maar de onzekerheid en onvrede over jezelf. Het tegenovergestelde van onvrede is acceptatie: vrede hebben met wie je bent, wat je kunt en waar je nu staat. Dat is super lastig, maar kan je wél echt heel erg helpen. En niet alleen in deze situatie, maar in al je worstelingen en twijfels.

Hoe kom je dichterbij die magische acceptatie?

1. Probeer de situatie zoals deze nu is, oké te vinden

De ondernemer Steven Bartlett zegt: “Get to acceptance as fast as you can.”

Accepteer je huidige situatie zoals die is. Als je los laat dat je op dit moment beter had moeten zijn, verder moet zijn, of mooiere foto’s moet maken… Dan is er ineens heelmaal geen reden meer om je te vergelijken. Je kunt nog steeds wensen hebben voor de toekomst, en tegelijkertijd oke zijn met hoe het op dit moment is.

2. Focus op wat er binnen jouw invloed ligt, laat de rest gaan

Je kunt niet controleren wat anderen doen of welk werk zij maken. Dus daarmee bezig zijn heeft geen enkele zin. Zij kunnen doen en laten wat ze willen! Je kunt wél beinvloeden hoe jij ermee om gaat, en werken aan je eigen mindset.

Wees bewust van die innerlijke stem die je vertelt dat je niet goed genoeg bent. Richt je energie op wat jij in handen hebt en waar je WEL invloed op hebt.

3. Ontwikkel een positieve zin die je kunt gebruiken

Het kan helpen om jezelf een affirmatie te geven om uit te spreken als je merkt dat je jezelf toch wel weer veel aan het vergelijken bent. Als je merkt dat je jezelf vergelijkt, gebruik dan deze mantra:

“Zij mogen doen wat zij willen doen, hun werk heeft niets met mij te maken. Ik gun mezelf en hen het allerbeste.”

Dit helpt je om los te laten wat anderen doen en je aandacht weer op jezelf te richten.

4. Ontvolg mensen die je triggeren

Als je merkt dat bepaalde accounts op social media je onzeker maken, overweeg dan om die personen te ontvolgen. Lekker makkelijk, en lost het symptoom direct op!

Maar let op: de oorzaak van het willen vergelijken zit in onze onzekerheid, dus als je er écht wat aan wilt doen zul je toch je mindset moeten veranderen.

5. Reflecteer realistisch

Bedenk dat je niet de volledige realiteit van anderen kent. Iedereen heeft struggles, ook degenen die je bewondert. Reflecteer eerlijk op je eigen vooruitgang en wees trots op wat je al hebt bereikt.

Stoppen met vergelijken gaat over jezelf accepteren

Vergelijken is menselijk, maar het heeft vaak een negatieve invloed op hoe je je voelt over jezelf en je werk. Realiseer je dat je meestal een onrealistische versie van jezelf vergelijkt met een nog onrealistischere versie van een ander.

Door acceptatie en focus op jezelf kun je uit deze negatieve spiraal stappen. Gebruik positieve affirmaties en wees mild voor jezelf.

En als iemand anders succes heeft?

Gun het ze van harte – het heeft niets met jou te maken!