Voel jij dingen intenser dan anderen? Komt kritiek bij jou keihard binnen? Ben je na een fotoshoot vaak gesloopt, terwijl andere fotografen er juist van lijken op te laden?

En vraag je je dan af: “Waarom kunnen zij dit wel, en ik niet?”

Dan is de kans groot dat jij – net als ik – een HSP’er bent: een hoogsensitief persoon.

In deze blog vertel ik je wat HSP precies is, hoe het je fotografie en ondernemerschap kan beinvloeden, én wat je kunt doen om je gevoeligheid niet als last, maar als kracht in te zetten.

Luister de podcast aflevering hier:

Wat is HSP eigenlijk?

HSP staat voor Highly Sensitive Person, of in het Nederlands: Hoog Sensitief Persoon.

Zo’n 1 op de 5 mensen valt hieronder, dus best een aanzienlijk aantal mensen in onze samenleving, al zou je dat niet snel merken.

De voornaamste eigenschap van HSP-ers is dat je prikkels diepgaander dan gemiddeld verwerkt. Je brein is gevoeliger voor emoties, geluiden, geuren, licht, sfeer, spanningen. Dat betekent dat een drukke fotoshoot of een kritische klant veel heftiger kan binnenkomen bij jou dan bij iemand anders.

Maar het is géén aandoening of stoornis, het is simpelweg een andere manier waarop jouw zenuwstelsel werkt dan bij niet-HSPers.

Een test: Ben jij HSP?

Dit is natuurlijk kort door de bocht, maar deze kleine test kan je een indicatie geven of jij wellicht hooggevoelig bent.

Tel eens hoeveel punten je herkent:

1. Je voelt stemmingen van anderen haarfijn aan
2. Je schiet snel vol bij films of muziek
3. Je trekt je graag terug na drukke dagen
4. Je schrikt snel
5. Je hebt moeite met harde geluiden of fel licht
6. Je voelt emoties heel intens
7. Je raakt snel overprikkeld
8. Je bent gevoelig voor cafeïne
9. Je wordt snel geraakt door kritiek
10. Je hebt een sterke intuïtie
11. Je kan lang piekeren over ‘kleine dingen’
12. Je vindt veranderingen lastig
13. Je voelt je snel verantwoordelijk
14. Je hebt de neiging om feestjes of drukke plekken te vermijden
15. Je raakt snel moe van sociale verplichtingen
16. Je hebt een diep gevoel voor schoonheid, details of kunst, meer dan de mensen om je heen.

Heb je er 10 of meer? Dan is de kans groot dat jij ook een HSP’er bent.

Is HSP zijn onzin, een hype? Of is het wetenschappelijk bewezen?

Niet iedereen is fan van ‘labeltjes’. Er zijn veel mensen die geloven dat hooggevoeligheid vooral een beetje aanstellerij is. Maar niets is minder waar, er zijn daadwerkelijk verschillen in het brein te zien. Diverse onderzoeken met brainscans hebben bewezen dat het brein van een hooggevoelig persoon anders werkt:

Je dopamine systeem

Je dopamine-systeem is gevoeliger. Een gevoeliger brein heeft minder ‘externe stimuli’ nodig om geactiveerd te worden. Iemand anders krijgt een kick van luide, snelle en drukke omgevingen, maar dat is voor jouw brein al too much, waardoor dopamine-kicks juist uitblijven

Spiegelneuronen

Ook zijn spiegelneuronen van HSP’ers actiever. Dit helpt je empathie en compassie te kunnen tonen. Als HSP’er zorgen deze spiegelneuronen er voor dat je bijvoorbeeld slecht tegen geweld op tv kunt, of snel moet huilen bij films.

Angst systeem

Het belangrijkste verschil is dat je ventromediale prefrontale cortex en amygdala anders werken. Deze systemen gaan over het ervaren van emoties en angsten en staan beiden wat gevoeliger afgesteld.

Alles wordt daardoor intenser ervaren en je pikt veel sneller minimale emoties of veranderingen bij anderen op. Die gevoelige amygdala zorgt ervoor dat je alarmsysteem soms iets sneller af gaat dan handig is. Dit zorgt ervoor dat veel HSP’ers last hebben van anxiety.

Het evolutionaire voordeel van hooggevoeligheid

Hoogsensitiviteit kan een evolutionair voordeel zijn hebben biologen ontdekt! Gevoelige mensen en dieren kunnen meer omgevingssignalen oppikken, dingen herkennen die anderen niet zien en veranderingen opmerken. Het is super handig om zo’n hooggevoelig iemand bijvoorbeeld de wacht te laten houden of op de uitkijk te laten staan, of even te laten checken of die bessen die we willen eten niet giftig zijn.

Je moet dus maar zo denken, vroeger waren hooggevoelige mensen een echte aanvulling om in de groep te hebben.

Waarom zoveel fotografen HSP zijn

Het is geen toeval dat je als gevoelig persoon bij een creatief vak als fotografie uitkomt. Sterker nog: in creatieve beroepen zijn HSP’ers oververtegenwoordigd!

Waarom?

• Gevoelige personen zoeken vaker zingeving en betekenis in het werk
• HSP-ers werken liever zelfstandig dan in een kantoortuin met targets
• Als HSPer zie je sneller schoonheid in details en hebt oog voor nuance
• Je hebt vaak een creatieve geest en rijke innerlijke wereld

En fotografie heeft al die elementen in zich!

Toch is het leven als HSP-fotograaf niet altijd een feestje.

De valkuilen: perfectionisme, overprikkeling en twijfel

Veel HSP’ers in de fotografiewereld lopen vroeg of laat vast:

• Je voelt je na een bruiloft leeggezogen in plaats van energiek
• Je raakt volledig in paniek als een klant niet tevreden is
• Je twijfelt constant of je wel ‘goed genoeg’ bent
• Je vergelijkt jezelf continu met anderen
• Je voelt je sneller overwhelmed door de druk van het ondernemen

Ik weet hoe dat voelt, want ik heb al deze punten ervaren.

Ik dacht serieus een tijdje: “Misschien is ondernemen gewoon niks voor mij.” Ik ben na een burn-out (mede door mijn hooggevoeligheid ontstaan) ook een tijdje gestopt.

Gelukkig bleek dat je ook gewoon kunt ondernemen als hooggegvoelig persoon. Ik moest alleen leren hoe ik mijn bedrijf op míjn voorwaarden kon runnen. Hoe ik mijn gevoeligheid kon omarmen, beschermen en gebruiken als kracht.

Van overleven naar floreren als HSP-fotograaf

Toen ik ontdekte dat ik HSP ben, viel er zóveel op z’n plek. Ik hoefde mezelf niet meer te forceren in het ‘normale plaatje’. Ik mocht het anders doen.

Dat betekende voor mij vooral:

• Rust inbouwen vóór en na fotoshoots
• Alleen werken met klanten die bij me passen
• Mijn weken anders plannen
• Bewust omgaan met voeding, slaap en beweging
• En vooral: leren om nee te zeggen

Die veranderingen maakten alles anders. Ik voelde me minder uitgeput, kreeg weer plezier in mijn werk, en kon veel beter omgaan met prikkels.

En misschien nog wel het belangrijkst: ik ging mezelf niet langer ‘zwak’ of ‘te gevoelig’ vinden. Het niet meer beoordelen van mezelf gaf me stiekem nog het meeste rust. Ik wist nu: ik ben gewoon oké zoals ik ben, en ik moet mezelf helpen in plaats van tegenwerken.

Gun jezelf een manier van werken die bij jou past

Als je nu denkt: “Ja, dit ben ik. Maar hoe dan? Hoe zorg ik dat het niet langer een valkuil is?“

Dan heb ik iets voor je! Ik ontwikkelde het programma Happy HSP: speciaal voor ondernemers die hooggevoelig zijn en willen leren hoe je als HSP’er krachtig kunt ondernemen.

Je leert daarin:

• Hoe je je gevoeligheid beschermt
• Hoe je energie overhoudt aan je werk
• Hoe je een bedrijf bouwt dat bij je past
• Hoe je voorkomt dat je richting burn-out glijdt

En vooral: hoe je jezelf weer serieus gaat nemen in plaats van je aan te passen aan hoe het ‘hoort’.

Trots HSP zijn in een wereld vol extraverten

In een wereld die gebouwd is voor snelle, harde, extraverte mensen is het soms lastig navigeren als je zacht, intuïtief en gevoelig bent. Uit onderzoek blijkt dat onze maatschappij graag mensen beloont die zich lekker uitleven, die keihard werken, veel geld verdienen en macht hebben, en goed kunnen functioneren op weinig tot geen slaap. Je moet vooral lekker kunnen knallen, zeg maar.

Ook waardeert ze mensen met een dikke huid want je moet natuurlijk wel ergens tegen kunnen en niet zo zeiken, je moet een beetje dominant zijn, en het liefst ook hard durven zijn.

Maar juist jij hebt iets te brengen.

Hoogsensitiviteit is geen last, mits je maar weet hoe jouw eigen brein werkt en je je leven daarop aanpast. Daar hoef je echt niets voor in te leveren, je krijgt er juist een hele hoop bij!

Je ziet wat anderen niet zien.
Je voelt wat anderen niet voelen.
Je vangt het verhaal in beelden.

Dat is magie.
En dat is precies waarom de wereld fotografen zoals jij nodig heeft.